Τετάρτη 26 Ιουνίου 2024

Προλετκούλτ


Το Προλετκούλτ (ρωσικά: Пролетку́льт, IPA: [prəlʲɪtˈkulʲt]), που αποτελεί λογοπαίγνιο των ρωσικών λέξεων "proletarskaya kultura" (προλεταριακή κουλτούρα), ήταν ένας πειραματικός σοβιετικός καλλιτεχνικός θεσμός που προέκυψε σε συνδυασμό με τη Ρωσική Επανάσταση του 1917. Ο οργανισμός αυτός, μια ομοσπονδία τοπικών πολιτιστικών συλλόγων και καλλιτεχνών της πρωτοπορίας, εκφράστηκε κυρίως στον εικαστικό, λογοτεχνικό και δραματικό τομέα. Το Proletkult φιλοδοξούσε να τροποποιήσει ριζικά τις υπάρχουσες καλλιτεχνικές μορφές δημιουργώντας μια νέα, επαναστατική αισθητική της εργατικής τάξης, η οποία αντλούσε την έμπνευσή της από την οικοδόμηση της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας στην καθυστερημένη, αγροτική Ρωσία.

Όλα αυτά τα ακαταλαβίστικα που παρατίθενται παραπάνω είναι ο ορισμός της έννοιας που αποτελεί τον τίτλο του ομώνυμου βιβλίο των Wu Ming. Το "Wu Ming", που στα κινέζικα σημαίνει "ανώνυμος", είναι ψευδώνυμο για μια ομάδα Ιταλών συγγραφέων που σχηματίστηκε το 2000 από ένα υποσύνολο της κοινότητας Luther Blissett (ναι, πήρε το όνομα της από τον υπέρτατο πρώην "ποδοσφαιριστή" στην Μπολόνια.

Η επαφή με τα βιβλία της εν λόγω ομάδας ξεκίνησε με τον "Εκκλησιαστή", ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα, όχι μόνο των ίδιων, αλλά και των τελευταίων ετών γενικότερα. Η μίξη ιστορικών γεγονότων με μυθοπλασία είναι αυτό που κάνει τα βιβλία της συγκεκριμένης ομάδας εύκολα στην ανάγνωση. 

Η παγίδα στην οποία έχουν πέσει στο "Προλετκούλτ" είναι ότι η συγκεκριμένη ιστορία ενδιαφέρει ελάχιστους και ακόμα λιγότερους εντός της ελληνικής επικράτειας. Κεντρικός ήρωας είναι ο Αλεξάντερ Μπογκντανόφ, σύντροφος του Λένιν, του Τρόστσκυ και του Στάλιν, και ένας από τους πρώτους μαρξιστές θεωρητικούς διανοούμενους, οι οποίοι έμειναν πιστοί μέχρι το τέλος στην ιδεολογία μη βάζοντας νερό στο κρασί τους μπρος στην εξουσία. Τουλάχιστον, έτσι αποτυπώνουν τη φανταστική (;) ιστορία του, η οποία λαμβάνει χώρα το 1927 στη Μόσχα, οι Wu Ming. 

Μπλέκοντας περίτεχνα στοιχεία από τη ζωή εκεί, την πάλη του Μπογκντανόφ με το απαλλοτριωμένο από τις εκπεσούσες αξίες του σύστημα, αντλώντας στοιχεία από το βιβλίο του "Κόκκινος Πλανήτης" και μεταφέροντας την δράση μεταξύ γης και διαστήματος (όπως έχουμε δει τον Dan Simmons να το κάνει εξαιρετικά στο "Ίλιον") καταλήγει στην ύστατη φυγή του Μπογκντανόφ, έχοντας αναπτύξει σε επαρκή βαθμό την ιδιοσυγκρασία και τον τρόπο σκέψης του.

Ένα βιβλίο που θα αρέσει στους μυημένους στην προλεταριακή κουλτούρα και θα προκαλέσει (;) τον αναγνώστη σε περαιτέρω έρευνα. 

👍Η περιγραφή του τέλους του κεντρικού χαρακτήρα
👎Το στενό πλαίσιο στο οποίο κινείται η ιστορία του βιβλίου

Βαθμολογία: ✩✩✩✩


Τρίτη 25 Ιουνίου 2024

Ο Καστανάνθρωπος


Ένα βιβλίο σαν δώρο, είναι πάντα ένα καλό βιβλίο. Ο παραπάνω κανόνας έχει φυσικά τις εξαιρέσεις του, αλλά ευτυχώς σε αυτή την περίπτωση κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε.

Ομολογώ ότι δεν είχα ιδέα για την σειρά που παίζει στην πλατφόρμα Netflix βασισμένη στον Καστανάνθρωπο του Δανού συγγραφέα Soren Sveistrup, αλλά πραγματικά η πρώτη μου σκέψη ολοκληρώνοντας το δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου με έκαναν να σκεφτώ ότι αυτή η ιστορία προορίζεται για τη μεγάλη οθόνη. Η δράση του είναι αρκετά γρήγορη και στακάτη, ενώ οι διάλογοι προωθούν την πλοκή χωρίς να σκαλίζουν βαθύτερα στους χαρακτήρες. Οι υπόλοιπες παράγραφοι κάθε κεφαλαίου συνθέτουν το χωροχρονικό σκηνικό στο οποίο διαδραματίζεται η ιστορία του βιβλίου, χωρίς να σε μπερδεύουν και να αποσπούν την προσοχή. 

Όπως συμβαίνει και σε άλλα αστυνομικά μυθιστορήματα, ένας ντεντέκτιβ παραδομένος στα πάθη του, "αναγκάζεται" να συνεργαστεί με μία παθιασμένη αστυνομικό, η οποία θέλει να ανοίξει τα φτερά της για άλλες πολιτείες και άλλες υπηρεσίες. Αυτό το αταίριαστο δίδυμο θα οδηγηθεί στην λύση του μυστηρίου, με ένα εντελώς άτσαλο τρόπο - και πάλι καλά να λέμε - μη προσφέροντας το αίσθημα ανατροπής που έχουμε δει σε άλλες αστυνομικές ιστορίες. 

Ο κακός, αν και κανείς δεν τον υποπτεύεται, εν τέλει αποκαλύπτεται ως αυτόν που είχαμε φανταστεί στην αρχή. Αν η παραπάνω πρόταση σας μπέρδεψε, τότε καλύτερα να ξαναδιαβάσετε τον τρόπο με τον οποίο είχε εξαφανίσει τόσα χρόνια τα ίχνη του, γιατί αλλιώς με την πρώτη δεν θα το καταλάβετε.

Εν κατακλείδι, ένα στιβαρό, αστυνομικό μυθιστόρημα, ποτισμένο από δανέζικη κουλτούρα, το οποίο σας καλεί να διαβάσετε μονορούφι τις 600 και πλέον σελίδες του. Προσοχή όταν επιλέγετε κάστανα, όσο πιο τυχαία, τόσο πιο υγιεινά.

👍Η καταιγιστική ροή που δεν κουράζει 
👎Η παγίδα που πέφτουν οι συγγραφείς όταν γράφουν γυναικείους χαρακτήρες

Βαθμολογία: ✩✩✩✩✩✩

Πέμπτη 6 Ιουνίου 2024

Το Νυχτόσπιτο


Εδώ και κάτι μέρες -που τώρα πια φαίνονται σαν αιώνας- έπιασα στα χέρια μου το πιο πρόσφατο εκδοθέν βιβλίο του αγαπημένου Jo Nesbo, "Το Νυχτόσπιτο", μια ιστορία εκτός της σειράς με τον ντεντέκτιβ Χάρι Χόλε. 

Κατά καιρούς ο Νορβηγός συγγραφέας και εν δυνάμει συνάδελφος - αν και αυτός τα παράτησε νωρίς- έχει καταπιαστεί με διάφορες άλλες ιστορίες, παράλληλα με τα αστυνομικά μυθιστορήματα που γράφει. Άλλες είναι εξαιρετικές, όπως το "Αίμα στο χίονι" και το "Κυνηγοί Κεφαλών" και άλλες απογοητεύουν, όπως το "Μάκβεθ" και το "Νησί των αρουραίων". 

Ξεκινώντας το Νυχτόσπιτο, ήλπιζα να βρεθώ κάπου ανάμεσα, όπως στο Βασίλειο, καθώς η περιγραφή από το οπισθόφυλλο, αλλά και η υπέρ το δέον αναφορά στην τρομακτική ιστορία που σκαρφίστηκε ο Nesbo δεν με είχαν πείσει. 

Το βιβλίο ξεκινάει σαν μια τυπική ιστορία του Στίβεν Κινγκ με την πραγματικότητα να μπλέκεται με το μεταφυσικό, χωρίς να φαίνεται παράλογο. Ένα ακουστικό κάπου στη μέση του πουθενά ρουφάει ανθρώπους. Σε αντίθεση με άλλες ιστορίες του Νέσμπο, οι σελίδες δεν ρουφιούνται με τον ίδιο τρόπο και η αγωνία δεν ανεβαίνει κάθε φορά που τελειώνει ένα κεφάλαιο. 

Χωρισμένο σε τρία μέρη με το πρώτο, το εισαγωγικό, να καλύπτει περί τα τρία πέμπτα της έκτασης, φτάνοντας στο τρίτο - και το καλύτερο με διαφορά - μέρος του βιβλίου νιώθεις πως μια ενδιαφέρουσα ιδέα θέλει λιγότερη τετράγωνη λογική και επεξήγηση και περισσότερη "μαγεία" για ενηλίκους. 

Εν κατακλείδι, όποιος σας πει ότι ενθουσιάστηκε με το Νυχτόσπιτο, του αξίζει να τον ρουφήξει ένα ακουστικό. Για τους υπόλοιπους θαρραλέους, αν είστε φαν του είδους ή του Νέσμπο δεν θα σας χαλάσει μια δοκιμή. 

👍Το τρίτο μέρος του βιβλίου
👎Οι αστείες σκηνές μαγείας

Βαθμολογία: ✩✩✩✩

Κυριακή 2 Ιουνίου 2024

Όλο το φως που δεν μπορούμε να δούμε


Είχα καιρό να πίασω ένα βιβλίο για να συνεχίσω με προσήλωση το στόχο που έχω βάλει από το τέλος της προηγούμενης χρονιάς για να μειώσω τη στίβα με τα αδιάβαστα βιβλία που υπάρχει στο σπίτι. Αν και είχα αποφασίσει πριν αρχίσω το "Κρέας για τους λύκους" ότι το επόμενο θα ήταν το "Όλο το φως που δεν μπορούμε να δούμε" οι ρυθμοί του Μαίου με κράτησαν πίσω.

Όλα για κάποιο λόγο γίνονται και η αρχή του καλοκαιριού με βρήκε με ένα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς από την προσωπική μου λίστα ανάγνωσης. Ο Anthony Doerr στις 630 και πλέον σελίδες που απαρτίζουν το εν λόγω βιβλίο μας εξιστορεί τις ιστορίες δύο παιδιών, της Μαρί Λορ, η οποία ζει στη Γαλλία και του Βέρνερ, ο οποίος ζει στη Γερμανία. 

Από τα παραπάνω καταλαβαίνετε τις εκ διαμέτρου αντίθετες πορείες που θα ακολουθήσουν οι ζωές τους μέχρι να τα φέρει έτσι η μοίρα και να συναντηθούν. Πίστός ο Doerr στην εναλλαγή του τοπίου δράσης από κεφάλαιο σε κεφάλαιο και ακολουθώντας ένα φρενήρη ρυθμό σε αναγκάζει να τρέξεις και εσύ, όπως τρέχουν τα γεγονότα και οι εξελίξεις μέσα στο χρόνο για να προλάβεις να τελειώσεις το βιβλίο πριν την εισβολή των Γερμανών. 

Σε μια Ευρώπη που ρημάζεται, οι ζωές των νέων αυτών ανθρώπων αποτελούν μια σπίθα καλοσύνης και ελπίδας για το μέλλον του κόσμου. Είναι το φως που λείπει από τους σκοτεινούς καιρούς. 

Δίκαιο το βραβείο Πούλιτζερ για το 2015, όπως και το βραβείο λογοτεχνίας «Andrew Carnegie Medal for Excellence in Fiction» το 2015. Για τη μεταφορά του σαν σειρά στο Netflix δεν μπορώ να έχω άποψη. 

👍Η εξέλιξη των χαρακτήρων δένει άψογα με την εξέλιξη των ιστοριών τους μέσα στο χρόνο
👎Το τέλος που ατυχώς θυμίζει Τιτανικό

Βαθμολογία: ✩✩✩✩✩✩


Χίλια εννιακόσια εβδομήντα τέσσερα

Χρόνια μετά το ανυπέρβλητο Damned United , ήταν πια καιρός να επιστρέψω στον David Peace . Ξεκίνησα το " Χίλια εννιακόσια εβδομήντα τέσ...