Εκπνοή

"Στήνεις το τρίγωνο με τις μπάλες του μπιλιάρδου και τις σπας με μια τέλεια βολή. Φαντάσου πως το τραπέζι δεν έχει καθόλου τρύπες και δεν υπάρχουν καθόλου τριβές, κι έτσι οι μπάλες κυλούν και διασταυρώνονται αδιάκοπα, χωρίς να σταματούν ποτέ. Με πόση ακρίβεια μπορείς να προβλέψεις την πορεία κάθε μπάλας καθώς συγκρούεται με τις άλλες μπάλες; Το 1978 ο φυσικός Μάικλ Μπέρι υπολόγισε πως μπορεί κανείς να προβλέψει μέχρι εννέα προσκρούσεις, από εκεί και πέρα πρέπει να λάβεις υπόψη σου και την επίδραση της βαρύτητας του ατόμου που βρίσκεται μέσα στο δωμάτιο."

Έτσι και ο Ted Chiang. Υφαίνει στο βιβλίο του "Εκπνοή" εννιά ιστοριές επιστημονικής φαντασίας δίνοντας τροφή για σκέψη στο κάθε άτομο που θα βρεθεί στο δωμάτιο με το βιβλίο αυτό ανά χείρας, η βαρύτητα του οποίου θα πρέπει να προσμετρηθεί ώστε να εκτιμηθεί αν και κατά πόσο το νόημα της ιστορίας έφτασε με επιτυχία στον παραλήπτη. Άλλωστε, όπως αναφέρει και ο ίδιος ο συγγραφέας σε μία από τις ιστορίες του, "Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι από ιστορίες".

Ο Νεοϋορκέζος συγγραφέας, ίσως είναι ο σημαντικότερος σύγχρονος του είδους του. Με τη θεματολογία με την οποία καταπιάνεται σε κάθε μία από τις ιστορίες του, υφαίνει ένα στιβαρό ιστό μυθοπλασίας, επιστημονικής φαντασίας και εσωτερικής ενδοσκόπησης. Στο βιβλίο του "Εκπνοή" εννέα ιστορίες βρίσκουν τον δρόμο τους προς το αναγνωστικό κοινό που διψάει για καινούριο υλικό μετά το απολαυστικό, πρώτο βιβλίο του ιδίου "Ιστορίες της Ζωής σου και άλλες ιστορίες".

Το μόνο σίγουρο διαβάζοντας την "Εκπνοή" είναι ότι θα αναλογιστείτε τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι το σύμπαν, τι είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, ενώ δεν θα μπορέσετε να λάβετε μία μόνο απάντηση μέχρι να σας φύγει και η τελευταία ανάσα. 

👍Η ανάμειξη επιστημονικής πραγματείας στην καθημερινή ζωή και τις ανθρώπινες σχέσεις.

👎Ο αδύναμος τίτλος του βιβλίου.

Βαθμολογία: ✩✩✩✩✩✩✩

Εγχειρίδιο Ιχθύων - Μυθιστόρημα σε 12 Ψάρια

Σας αρέσουν τα ψάρια; Ο Richard Flanagan, συγγραφέας του μυθιστορήματος "Εγχειρίδιο Ιχθύων - Μυθιστόρημα σε 12 ψάρια" πρέπει να τα λατρεύει. Δεν εξηγείται αλλιώς η τόση αγάπη και αναλυτική παράθεση των ιδιοτήτων τόσο σπάνιων και διαφορετικών ψαριών μέσα σε σκάρτες 500 σελίδες.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή - αν και το μυθιστόρημα αυτό δεν φημίζεται για τη σφιχτή δομή του - μάλλον του αρέσει να γλιστράει σαν το ψάρι (ένα λογοπαίγνιο για το οποίο ουδείς θα έπρεπε να νιώθει περήφανος, εκτός ίσως από τον ίδιο τον Flanagan, αν το είχε πρωτοσκεφτεί). 

Έπεσε στα χέρια μου η σπάνια έκδοση του βιβλίου "Εγχειρίδιο Ιχθύων - Μυθιστόρημα σε 12 ψάρια" των εκδόσεων Άγρα, η οποία έχει πλέον εξαντληθεί. Η μεταφράστρια Αθηνά Δημητριάδου κάνει εξαιρετική δουλειά αποδίδοντας εκτός από το ασυνεχές και παραληρηματικό ύφος του συγγραφέα, και την κατάσταση, η οποία επικρατεί στην ανεξερεύνητη τότε Τασμανία.

Ο Flanagan βεβιασμένα και επιτηδευμένα περιγράφει την ιστορία ενός πλαστογράφου της Τασμανίας, ο οποίος ανακαλύπτει το χειρόγραφου του Ουίλιαμ Μπιούλοου Γκουλντ, ο οποίος είναι πραγματικό πρόσωπο. Οι δύο αφηγήσεις διαδέχονται η μία την άλλη, είτε μπλέκονται η μία μέσα στα δίχτυα της άλλης (ένα ακόμα λογοπαίγνιο για το οποίο ουδείς θα έπρεπε να νιώθε περήφανος, εκτός ίσως από τον ίδιο τον Flanagan, αν το είχε πρωτοσκεφτεί). 

Μέσα από 12 κεφάλαια, το κάθε ένα εμπνευσμένο από 12 διαφορετικά ψάρια, γραμμένα με 12 διαφορετικά μελάνια (πολλά συγχαρητήρια στις εκδόσεις Άγρα για την καταπληκτική δουλειά με τις φωτογραφίες των ιχθύων και τα διαφορετικά μελάνια που χρησιμοποιήθηκαν στην εκτύπωση), ο Flanagan παρουσιάζει βήμα βήμα την ιστορία των δύο πρωταγωνιστών, οι οποίοι μέσα από πολλές απατεωνιές, πολλά βασανιστήρια και πολλές αναβολές του μοιραίου φτάνουν στο τέλος, το όποιο θα σας κάνει να τσιμπήσετε (το υπόσχομαι, το τελευταίο λογοπαίγνιο για σήμερα).

Εν κατακλείδι, αν θέλετε να δεχτείτε ένα βιβλίο ως δώρο από κάποιο καλό σας φίλο, το "Εγχειρίδιο Ιχθύων - Μυθιστόρημα σε 12 ψάρια" είναι το κατάλληλο, καθώς θα κοσμεί την βιβλιοθήκη σας σαν ένα κόσμημα, χαμηλής λογοτεχνικής αξίας. 

👍Η εξαιρετική επιμέλεια της έκδοσης.

👎Ο αδύναμος τρόπος με τον οποίο περιγράφεται μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία. 

Βαθμολογία: ✩✩✩✩✩

Γράμματα από τον Αϊ - Βασίλη

Πώς θα σας φαινόταν αν ο πατέρας σας κάθε χρόνο σας έστελνε γράμμα σαν άλλος Άγιος Βασίλης; Τα παιδιά του Τόλκιν, του μεγάλου Άγγλου μυθιστοριογράφου είχαν αυτή την τύχη, να δέχονται κάθε Δεκέμβρη, από το 1925 έως το 1939 γράμμα από τον αγαπημένο άγιο όλων των παιδιών, με σφραγίδα και γραμματόσημα μάλιστα από τον Βόρειο Πόλο. 

Μέσα από τα γράμματα του Άγιου Βασίλη, τα παιδιά του Τόλκιν μάθαιναν κάθε χρόνο τις ιστορίες του αγαπητού γέροντα, τα καμώματα του Πολικού Αρκούδου, του Βαλκοτούκα και του Πάκσου, τα παθήματα του χιονάνθρωπου, τις σκανταλιές των καλικάντζαρων, τις ιστορίες των ξωτικών, τα νέα του Ίλμπρεθ. Παράξενο πως, από όλες τις ιστορίες απουσίαζε η γυναίκα του Αϊ - Βασίλη. Φευ. 

Άξια αναφοράς είναι τα πανέμορφα σκίτσα με τα οποία κοσμούσε τα γράμματα του Αϊ - Βασίλη ο ίδιος ο Τόλκιν, αν και όπως δικαιολογούνταν πολλές φορές το κρύο και τα τρεμάμενα χέρια του δεν του επέτρεπαν να τις κάνει όσο καθαρές ήθελε. 

Επιγραμματικά τα "Γράμματα από τον Αϊ - Βασίλη" είναι ένα βιβλίο που θα αρέσει ανεξαιρέτως σε όλους τους αναγνώστες για τον αυθορμητισμό και την απλοϊκότητα με την οποία προσεγγίζει τις νεαρές ηλικίες. Τι καλύτερο δώρο για τα Χριστούγεννα σε ένα μικρό παιδί που μόλις ξεκινάει να διαβάζει;

👍Η σύλληψη της ιδέας πίσω από τα γράμματα

👎 Το μικρό μέγεθος πολλών ιστοριών

Βαθμολογία: ✩✩✩✩✩✩

Ο μακαρίτης Ματίας Πασκάλ

Η λογοτεχνική χρονιά για το 2024 ξεκινάει με ένα κλασικό μυθιστόρημα, το οποίο έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές. 

Ο διάσημος, Ιταλός, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1934, δραματουγός, Λουίτζι Πιραντέλλο, έγραψε το σπουδαιότερο του έργο, "Ο μακαρίτης Ματίας Πασκάλ" το 1904. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του ελληνικής καταγωγής και μάλιστα τόνιζε ότι το επίθετό του είναι παραφθορά του ελληνικού "Πυράγγελος". 

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο αφηγητής του έργου, ο ίδιο ο Πασκάλ, βιώνει οικονομική καταστροφή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να απαξιωθεί στα μάτια της γυναίκας του και της πεθεράς. Μην φτάνοντας όλα αυτά, μαθαίνει ότι στα μάτια των δύο τους θεωρείται νεκρός, μετά την αναγνώριση ενός πτώματος που βρέθηκε σε κάποιο ρυάκι έξω από το χωριό που κατοικούσαν. Αποφασίζει έτσι να απομακρυνθεί, να μετεγκατασταθεί σε άλλη περιοχή και να αλλάξει όνομα και ζωή. Ο Αντριάνο Μέις, όπως ονομάζεται πλέον, ο Πασκάλ μετακομίζει στη Ρώμη όπου γνωρίζει και ερωτεύεται την Αντριάνα. Ένας άνθρωπος, σαφώς επηρεασμένος από το "κρυφό" παρελθόν ζει και δρα σαν ζωντανός-νεκρός και ο Πιραντέλλο μας το δίνει αυτό με έναν άκρως γλαφυρό και κωμικοτραγικό τρόπο. Ο Μέις, ή Πασκάλ αν προτιμάτε, παρόλο που στο πλάι της Αντριάνας έχει βρει όσα του έλειπαν, διακατέχεται από μία τόσο έντονη  εσωτερική παρόρμηση να γυρίσει στο σπίτι του και στη γυναίκα του, που δεν θα καταφέρει να την ξεπεράσει. Μέχρι να το πράξει, και να νιώσει λιγότερο "μακαρίτης".

Γενικά, ο Πιραντέλλο μας εξιστορεί σε πρώτο πρόσωπο μια ιστορία με αρκετά βιογραφικά στοιχεία, η οποία μπορεί 120 χρόνια πριν να παρουσίαζε εξαιρετικό ενδιαφέρον, σίγουρα όμως το θέμα της πλέον θεωρείται ξεπερασμένο. 

👍O τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας διακωμωδεί γεγονότα και καταστάσεις από τη ζωή του πρωταγωνιστή. 

👎 Όλα τα υπόλοιπα. 

Βαθμολογία: ✩✩✩✩